17-04-2024 / 16.00 uur
AMSTERDAM - GVB Amsterdam heeft op zaterdag 13 april afscheid genomen van haar S1 / S2 metro's. Een aantal mensen was uitgenodigd om de laatste rit mee te rijden vanaf emplacement Amstel naar halte Gaasperplas.

Voor de laatste rit werd gereden vertelde Vincent Pfeil, manager opleiding en regelgeving metro bij GVB, uitgebreid over de (voor)geschiedenis van de S1 / S2 metrostellen. En die geschiedenis gaat ver terug. Midden jaren 30 van de vorige eeuw is in Amerika een nieuwe tramtype ontwikkeld, de PCC-wagen.

"PCC" staat voor (Electric Railway) Presidents' Conference Committee, de Amerikaanse vereniging van tramdirecteuren die dit tramtype in de jaren dertig had laten ontwerpen. De tram kenmerkte zich door een andere manier van bediening. Tot dusver werd met de tram gasgegeven en geremd door middel van een regelwiel terwijl de PPC-trams pendaalbediening hadden. Zo was ook de layout van het dashboard anders en de motoren werden op een andere manier aangestuurd.

Na de oorlog verkreeg het bedrijf La Brugeoise et Nicaise & Delcuve (BND), het latere La Brugeoise et Nivelles (BN) uit Brugge in Belgie de licentie voor de bouw van deze trams. Deze hebben twee bouwpakketten vanuit Amerika laten overkomen en hebben deze in elkaar gezet. Daarmee is het Europese avontuur van de PCC-wagens begonnen.

In 1949 werd aan de Haagse tram maatschappij (HTM) de eerste trammotorwagen afgeleverd. De PCC bleek een succesvol type te zijn, tot 1975 zijn er 234 aan de HTM geleverd. In de aanloop naar de jaren 80 besloot de HTM om een nieuw tramtype te ontwikkelen en dat werd de GTL-8. Onderliggend werd nog veel gebruikgemaakt van de principes van de PCC-wagens.

Amsterdam had op dat moment ook nieuwe trams nodig voor onder andere lijn 5. Dat werden de 11G en de 12G-trams, en die waren weer erg gebaseerd op de Haagse GTL-8 trams. De 11- en 12G trams gingen op lijn 5 naar Amstelveen Centrum rijden en over een deel van dezelfde lijn moest de nieuwe metro/sneltram naar Amstelveen Westwijk gaan rijden. Dat werden de S1 en de S2 metro's en die waren weer erg gebaseerd op de 11- en 12G trams.

Amstelveenlijn
De Amstelveenlijn is de railverbinding tussen Amsterdam Zuid en Amstelveen Westwijk. Het mocht nooit een echte metrolijn zijn, maar het midden hield tussen een metro en een tram en daardoor de nodige technische problemen over zich afriep. De Amstelveenlijn werd op 30 november 1990 officieel geopend. Kort daarna ging het mis. De traptreden blijken niet bestand tegen de winter, de hydraulica van de deuren hapert en de deuren moeten worden vervangen. Konijnen vraten de kabels op langs de baan. Een zware aanrijding tussen twee sneltrams tijdens het proefbedrijf, maakt dat twee treinstellen langdurig buiten gebruik waren. In 1991 wordt de lijn voor 7 maanden gesloten om noodzakelijke verbeteringen te realiseren. Het bestellen van 12 extra trams loopt bovendien vertraging op en dat legt extra druk op de dan toch al veelgebruikte verbinding. Door de gelijkvloerse kruisingen krijgt het traject naar Amstelveen regelmatig te maken met ongevallen, sommige dodelijk. In 1995 zelfs drie in één maand. Dit leidt tot klachten uit de omliggende wijken, die slagbomen eisten. Doordat het aantal reizigers blijft groeien, reden de sneltrams die inzetbaar waren noodgedwongen veel meer kilometers dan waar op was gerekend. Hierdoor was er aanzienlijk meer onderhoud nodig aan de voertuigen dan vooraf was gepland.

S1 / S2 moesten na de Amstelveenlijn nog een paar jaar mee.
Na 28 jaar ploeteren, liepen de metrostellen S1 en S2 tegen het einde van hun levensduur aan. Ze moesten nog zes jaar door en zijn na de start van het ombouwen van de Amstelveenlijn (laatste rit op 2 maart 2019) een tweede leven als een echte metro begonnen. Daarvoor moesten ze wel worden aangepast. De klaptreden werden vastgezet op de metrobreedte en de voertuigen zijn voorzien van Trein TV  monitors om te kunnen volgen of iedereen veilig is in- en uitgestapt. De voertuigen kregen nog éénmaal een grote onderhoudsbeurt en reden de laatste jaren op de lijnen 50, 51, 53 en 54.

Laatste rit
De laatste reguliere inzet met passagier vond plaats op 3 april 2024, twee dagen eerder dan gepland. Door een technisch defect ging voertuignummer 61 als allerlaatste aan de kant. Op zaterdag 13 april werd de officiele afscheidsrit met genodigden gereden van emplacement Amstel naar halte Gaasperplas en daarmee gingen de S1 / S2 metro's buitendienst. Eén metro, stel 66, blijft bewaard en zal nog fungeren als opleidingstram.

Wij reden de allerlaatste rit mee en maakten daar de onderstaande foto- en filmreportage van.
Voor alle beelden geldt: © OVnieuws.info