![]() |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
![]() |
SS 326 (uit 1881)
|
||||||||||
Info over de locomotief: |
|||||||||||
In het begin waren treinen niet voorzien van een remsysteem waarmee de gehele trein geremd kon worden. De locomotief kon alleen zijn eigen remmen bedienen. Aangezien dit niet genoeg remkracht was voor een hele trein, waren er verdeeld over de treinen een of meerdere voertuigen aanwezig die wel voorzien waren van remmen en remhuisjes. In de huisjes zaten remmers die hun rijtuig of wagon konden laten remmen. In 1869 werd het Westinghouse-remsysteem uitgevonden. Dit systeem bestaat uit een luchtleiding die door de gehele trein gaat. Ieder voertuig in de trein heeft zijn eigen remmen die door de remleiding aangestuurd kunnen worden. Dit nieuwe remsysteem is veel veiliger dan het oude systeem. Door de Westinghouserem kunnen reizigers aan de noodrem trekken en een snelremming laten uitvoeren. Als een koppeling zou breken, voert de trein ook automatisch een snelremming uit. Door het remsysteem kunnen treinen sneller rijden en zwaarder worden, terwijl de remweg gelijk blijft. In de tientallen jaren die volgden werden alle voertuigen voorzien van deze rem. Tegenwoordig is dit remsysteem verplicht voor iedere trein. Na de uitvinding van het Westinghouse-remsysteem werden de treinen zwaarder en konden ze harder rijden. De Staatsspoorwegen (SS) bestelde 176 stoomlocomotieven bij Beyer, Peacock and Company in Manchester (Engeland) die de snellere en zwaardere treinen kunnen trekken. Tussen 1880 en 1895 werden alle locomotieven geleverd. De Staatsspoorwegen-locomotieven hadden een maximumsnelheid van 90 km/u. De locomotieven werden in een lichtgroene kleur geleverd en kregen de nummers 301 t/m 475. De SS 326 werd in 1881 gebouwd. Door de grote wielen waren de locomotieven erg geschikt voor sneltreindiensten. Door deze grote wielen en hun lichtgroene kleur hadden de locomotieven de bijnaam 'Grote Groene'. Aan het einde van de negentiende eeuw ging het slecht met de spoorwegen in Nederland. Veel vervoerders hadden onderling slechte overstappen en verschillende tariefsystemen. De overheid greep in en besloot om alle spoorwegen te verdelen in de twee grootste bestaande maatschappijen: de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Staatsspoorwegen (SS). Nadat de HSM en SS tijdens de Eerste Wereldoorlog gedwongen samen hebben gewerkt, besloten ze dit na de oorlog ook te doen. In 1917 werd een samenwerkingsverband opgericht: de Nederlandsche Spoorwegen. De NS beheerde vanaf dat moment al het materieel, personeel en andere activa. In 1921 werd het materieel van beide spoorwegmaatschappijen omgenummerd naar nummerschema's van de NS. Ook werd het materieel voorzien van de nieuwe huisstijl van NS, donkergroen. De donkergroene kleur werd gekozen omdat treinen niet mochten opvallen in een weiland. Op 1 januari 1938 werden de HSM, SS en nog enkele kleine overgebleven vervoerders via een wet beëindigd; ze waren definitief in de NS opgegaan. In 1919 ging de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS) op in de Staatsspoorwegen. De NBDS had drie stoomlocomotieven van dezelfde serie als de SS 301 t/m 475 in gebruik. De NBDS 6, 7 en 11 kregen bij de SS de aansluitende nummers 476, 477 en 478. In 1921 kregen alle stoomlocomotieven bij NS de nummers 1301 t/m 1479. De SS 326 werd de NS 1326. In de jaren '30 zette NS alle stoomlocomotieven van de serie aan de kant. De 1326 werd bewaard voor het Spoorwegmuseum. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stonden de NS-stoomlocomotieven 705, 1010, 1326 en 1604 in een loods in Roosendaal. Alle vier de locomotieven waren aangewezen om door het Spoorwegmuseum bewaard te worden. In februari 1943 werd de loods waar de locomotieven in stonden gebombardeerd. De vier stoomlocs werden toen overgebracht naar Maastricht. Op 8 september 1944 werden de locomotieven nog eens gebombardeerd, deze keer door terugtrekkende Duitsers. De vier zwaar beschadigde locomotieven zijn gelukkig door de NS-hoofdwerkplaats Tilburg aan de hand van de originele bouwtekeningen en oude foto's allemaal gerestaureerd naar hun afleveringsstaat. De 705, 1010, 1326 en 1604 keerden respectievelijk terug als de SS 13, HSM 89, SS 326 en de NRS 107. Na hun uitvoerige restauraties werden de locomotieven naar het Spoorwegmuseum in Utrecht gebracht. |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
De SS 326 staat met kerstdecoratie in het Spoorwegmuseum tijdens het Winter Station 2024. 22 december 2024. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
De stoomloc SS 326 uit 1881 staat tentoongesteld. Open Trein Festijn, 26 mei 2022. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
![]() |
![]() |
||||||||||
Detailfoto's van de 326. 26 mei 2022. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
![]() |
![]() |
||||||||||
![]() |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
![]() |
![]() |
||||||||||
![]() |
|||||||||||
De SS 326 staat midden in de schaatsbaan in het Spoorwegmuseum tijdens Winter Station 2013. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
Een close-up van de SS 326 midden in de schaatsbaan. 21 december 2013. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
De opvallende lichtegroene kleur en de grote wielen van de SS 326. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
Eén van de mooie frontlampen. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
Mooie aspotten aan de zijkant van de assen van de loc. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
Tender capaciteit 13.000 liter water en 4000 kilo kolen. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
Bijzonder aan deze én de andere locomotieven van de SS is dat de bedieningspanelen van de machinist aan de linkerkant van het machinistenhuis zitten. De SS had als enige maatschappij in Nederland de seinen in die tijd aan de linkerkant van het spoor staan. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
Niet alleen tijdens Winter Station 2013 was de loc stralen middenlpunt van de schaatsbaan. Tijdens Winter Station 2011 stond de loc ook al in het midden van de schaatsbaan. 23 december 2011. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
De SS 326 tijdens de tentoonstelling "Royal Class". 14 april 2010. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
De SS 326, nog in het "oude" Spoorwegmuseum. 17 april 2003. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||