In 1942 werd er een versimpelde versie van de Baureihe 50 ontworpen om tijdens de Tweede Wereldoorlog door het Duitse leger ingezet te worden. De locs werden versimpeld om zo veel mogelijk locomotieven te kunnen maken. Met de bouw van de locs werd gedacht dat de locomotieven maximaal 5 jaar dienst zouden doen. Vrijwel alle fabrieken in Duitsland en in de bezette gebieden kregen de opdracht om de locomotieven te maken. De locs hebben een pk van 1600 en een maximale snelheid van 80 km/u, dat komt door de kleinere wielen. Stoomlocomotieven met kleinere wielen kunnen meer kracht zetten en zijn daardoor geschikt om goederentreinen te rijden. Stoomlocomotieven met grotere wielen zijn sneller maar hebben minder kracht, ze zijn geschikt voor de reizigersdiensten. De Baureihe 52 locomotieven hebben zowel vooruit als achteruit dezelfde snelheid, dat hebben niet alle tenderlocomotieven. De Baureihe 52 is de grootste serie geproduceerde oorlogslocomotieven. Naar schattingen zijn er tijdens de oorlog meer dan 6300 locomotieven van de serie gebouwd. De locomotieven werden ingezet voor de middelzware goederentreinen, ze konden ook met een maximale snelheid van 80 km/u passagiers treinen trekken. De locs hadden als losse loc of met korte treinen erg slechte rijeigenschappen, dit probleem is pas bij enkele locs in de jaren '80 opgelost. De locomotieven werden voornamelijk gebruikt om oorlogstreinen te rijden bij het oostfront.

Na de Tweede Wereldoorlog werden er nog meer locomotieven van de serie gebouwd waardoor het aantal locomotieven uitkwam op waarschijnlijk 6719 locomotieven. In totaal zijn er meer dan 7800 locomotieven gebouwd, een groot aantal er van zijn gesneuveld tijdens de oorlog. Kort na de oorlog was de serie Baureihe 52 overal in Europa te zien, de Sovjet-Unie gebruikte de meeste locomotieven. Daar reden er meer dan 2100 locomotieven. Polen had meer dan 1200 locomotieven in dienst en Oost-Dutisland ongeveer 800 locs. In Roemenië werden 100 locomotieven indienst gesteld. De Duitsers hebben in Noorwegen 74 locomotieven achtergelaten, die locs zijn na de oorlog in Noorwegen indienst gesteld. Tsjecho-Slowakije had honderden locomotieven van de serie indienst. Hongarije kocht in 1963 100 locomotieven van de Sovjet-Unie. Met uitzondering van Oostenrijk werden de locomotieven in West-Europa zo snel mogelijk vervangen door nieuwe locomotieven. In Oostenrijk hebben de locomotieven tot 1976 dienst gedaan. In West-Duitsland zijn de locomotieven snel aan de kant gezet. In 1960 stelde de Oost-Duitse DR de eerste Rekolokomotieven van de serie Baureihe 52 indienst. De locomotieven kregen groot onderhoud en bezuinigingen uit de oorlogstijd werden hersteld. 208 Baureihe 50 stoomlocomotieven werden ook in het rekonstruktie-programma (reko) opgenomen. De Baureihe 50 en 52 locs kregen dezelfde nieuwe ketel. Tevens kregen de locs een mengvoorverwarmer bouwtype "Ifs" met bijbehorende voedingspomp. De locomotieven werden onder de Baureihe 52.80 serie gerekend. In totaal zijn 200 locomotieven van de serie Baureihe 52 verbouwd. De locs kregen de nummers 52 8001 t/m 52 8200. Het type Baureihe 52 heeft tot het einde van het stoomtijdperk van de Oost-Duitse DR in eind jaren '90 nog dienst gedaan. Polen stelde de locomotieven ook eind jaren '90 buitendienst. In Bosnië werden de laatste stoomlocs van de serie in 2017 pas buitendienst gesteld, de locomotieven werden gebruikt voor Industriële diensten.

In Nederland zijn er negen locomotieven van de serie Baureihe 52 bewaard gebleven. De 52 3879, 52 8010, 52 8053, 52 8091 en de 52 8139 zijn in het bezit van de VSM. De Museumspoorlijn STAR beschikt over de TE-5933, 52 8060 en de 52 8082. De ZLSM heeft de 52 532 in bruikleen.

De 52 3879 is in 1944 gebouwd bij Wiener Lokomotivfabrik AG te Wien-Floridsdorf, op 26 mei reed de loc een proefrit van Wien Nordwestbahnhof naar Hohenau. Twee dagen later kwam de loc in dienst voor de Duitsers. De loc werd vanaf depot Knittelfeld ingezet. Na de oorlog is de loc in Oostenrijk terecht gekomen, daar werd de loc door de nieuw opgerichte ÖBB in dienst gesteld. De loc heeft voornamelijk zware erts- en goederentreinen gereden rond Graz. In 1978 kreeg de loc zijn laatste grote revisie. Na twee dagen weer te hebben gereden werd na conservering in strategische reserve gezet. De loc werd opgeborgen in het depot Strasshof, ten oosten van Wenen. Nadat de regering de reservevloot locomotieven had opgeheven kwam de loc begin jaren '80 naar Brenner & Brenner Dampflokomotiven Betriebsgesellschaft GmbH. Hun maakte de locomotief weer rijvaardig en zette hem in. De standplaats van de loc werd Landeck. Vooral in 1987, het jubileumjaar ÖBB, werd de loc extra veel ingezet voor treinen in het westelijk deel van Tirol.

Na veel onderhandelingen slaagde de SSN er in om de loc in 1989 naar Nederland te halen. Dat jaar was de loc ter ere van 150 jaar spoorwegen in Nederland in veel parades te zien. Ook werd de loc op de hoofdlijn ingezet. In januari 1993 werden de 52 3879 en de 23 023 naar Meiningen (D) gesleept voor een drijfwerkrevisie. In mei keerden de locs weer terug naar Nederland. Tot 1996 werd de 52 3879 weer ingezet op de hoofdlijn, in dat jaar werd ze terzijde gesteld. Op 24 augustus 2003 nam de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij de loc over en maakte de loc weer rijvaardig. Sindsdien rijdt de loc in een totaal zwarte kleurstelling over de Veluwe. In 2018 kreeg de loc een ketelrevisie.

Momenteel is de loc eigendom van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij