In 1954 plaatste NS een bestelling voor 68 tweedelige treinstellen en 73 vierdelige treinstellen. De treinstellen waren bedoeld voor extra capaciteit op geëlektrificeerde spoorlijnen en voor de vervanging van Mat'24, de Blokkendozen. Tussen 1956 en 1962 leverde Allan, Beijns en Werkspoor in Utrecht alle treinstellen. De Mat'54-terinstellen kregen bijna allemaal bij aflevering een totaal groene kleur met een crème snor op de voor- en achterkant. De treinstellen die totaal donkergroen met een rode bies werden afgeleverd, kregen later ook de kleurstelling die de andere Hondekoppen ook hadden. De komst van de Mat '54 aan het eind van de jaren 50 baarde veel opzien. Door zijn robuuste vorm zag hij er anders uit dan de oude stroomlijnmodellen. Het treinstel kreeg door de vorm van de cabine al snel de bijnaam Hondekop. Het nieuwe ontwerp moest de machinisten beter beschermen tijdens een aanrijding. Deze zaten nu hoger en meer naar achteren in de cabine. Door de aflopende zijraampjes konden de machinisten en de conducteur op het perron oogcontact hebben. In die tijd hadden alle treinstellen dezelfde gestroomlijnde vorm; hierdoor vielen de nieuwe treinstellen op. De tweedelige treinstellen kregen de nummers 321 t/m 365 en 371 t/m 393, de vierdelige treinstellen de nummers 711 t/m 757 en 761 t/m 786. De Hondekoppen zijn gebouwd voor sneltreindiensten; het comfort was belangrijker dan de acceleratie. De treinstellen zijn ook erg zwaar. Hierdoor zijn ze erg comfortabel, maar ze waren ook de zwaarste treinstellen die ooit in Europa hebben gereden. De treinstellen hebben een maximale snelheid van 140 km/u.

Door de Scharfenbergkoppeling konden de Mat'54-treinstellen gekoppeld dienstdoen met de Mat'35, Mat'36, Mat'40 en Mat'46 en later ook de Mat'57. Voor de nieuwe treindienst tussen Amsterdam en Brussel, de Beneluxtrein, werden 12 tweedelige treinstellen gebouwd die qua uiterlijk sterk waren afgeleid van de Mat'54. De Mat'57-serie werd door Werkspoor gebouwd. Een eis van NS was dat de treinstellen met de Mat'54-treinstellen gekoppeld konden rijden. Zo reden de Benelux-treinstellen mee op de treinen van Amsterdam naar Venlo of Vlissingen. Alle 12 treinstellen kregen de kleurstelling van de Beneluxdiensten, donkerblauw met een horizontale gele band. In 1957 werd de eerste afgeleverd en in dienst gesteld.

Vanaf 1968 tot 1980 kregen alle Hondekoppen de nieuwe gele NS-huisstijl. Alle tweedelige treinstellen kregen de stoptrein kleurstelling. Ongeveer de helft van de vierdelige Hondekoppen kregen de stoptrein en de andere helft kregen de intercity kleurstelling. De kleurstelling van stoptrein en intercity maakte in de praktijk niet uit, alle Hondekop werd voor beide diensten gebruikt. In 1989 werd begonnen met het buitendienststellen van de eerste Mat'54 treinstellen. Op 1996 werd de officiële afscheidsrit gehouden van het materieel type Mat'54.

In 1996 kreeg het Spoorwegmuseum beschikking over de tweedelige 386. In 2005 kreeg de trein zijn oorspronkelijke groene kleur terug. In 2008 werd de trein weer rijvaardig gemaakt. In 2009 was het verplicht voor al het materieel dat in Nederland over het hoofdspoor reed met een hogere snelheid van 40 km/u om ATB aan boord te hebben. De 386 is voorzien van ATB en was tot 2011 het enige museumstel met ATB.