OVnieuws.info Index
Spoorwegmuseum verwerft uniek affiche uit Nederlands-Indië/Indonesië
04-02-2025 / 16.00 uur
UTRECHT - Het Spoorwegmuseum heeft een zeldzaam en bijzonder affiche uit 1925 verworven, afkomstig uit Nederlands-Indië/Indonesië. Het affiche, ontworpen door Ben Frank, is via een veiling in de Verenigde Staten aan de collectie toegevoegd. Dit historische document werd oorspronkelijk gemaakt voor de Staatsspoorwegen, een door de Nederlandse overheid opgerichte spoorwegmaatschappij die tot de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 een uitgebreid spoornetwerk op Java en Sumatra exploiteerde. De verwerving markeert een belangrijke aanvulling op de collectie Nederlands-Indië,
die dit jaar met steun van het Project Indisch Erfgoed Digitaal (PIED)
Binnenkort online

verder zal worden beschreven en online toegankelijk gemaakt.

Een uniek historisch document
Het affiche is om meerdere redenen opmerkelijk. In tegenstelling tot veel ander promotiemateriaal van de Staatsspoorwegen richtte dit affiche zich niet op de Nederlandse elite, maar op welgestelde reizigers van Javaanse en Nederlands-Indische afkomst. De kleurrijke voorstelling prijst in verschillende talen het snelle en goedkope reizigers- en goederenvervoer van de Staatsspoorwegen aan en roept tegelijkertijd intrigerende vragen op. Wie was de ontwerper Ben Frank precies? Wat waren de beweegredenen van de Staatsspoorwegen om dit specifieke affiche te maken? En hoe heeft dit stuk historisch erfgoed de reis naar de Verenigde Staten gemaakt? Dankzij de steun van PIED kan het Spoorwegmuseum onderzoek doen naar deze vragen.
 
Een blik op het affiche
De tekst op het affiche laat zien hoe men de trein als aantrekkelijk vervoermiddel wilde positioneren:
 
De man in het gele jasje: “Taxi, meneer?”
De heer: “Nee! Neem gewoon de trein. Dat is sneller, goedkoper en veel leuker! Reizigers en goederen met de Staatsspoorwegen zijn voordelig, snel en betrouwbaar.
 
Bijzonder detail: de afbeelding bevat subtiele verwijzingen naar sociale status. De figuur in het midden draagt bijvoorbeeld een witte ‘djas toetoep’, een kledingstuk dat vaak geassocieerd werd met de bovenklasse. Ook de beleefdheidstitel ‘Mas’, traditioneel gebruikt voor de (lagere) Javaanse adel, onderstreept dit.
 
Digitalisering en toegankelijkheid met PIED
Met het Project Indisch Erfgoed Digitaal zet het Spoorwegmuseum een volgende stap in het digitaliseren en ontsluiten van zijn Indische collectie. Het museum beheert ruim 4.000 objecten, waaronder foto’s, affiches, documenten en treinmodellen, die een waardevol inzicht bieden in de spoorwegen van Nederlands-Indië/Indonesië.

In 2017 waren veel van deze objecten al te zien tijdens de tentoonstelling ‘Sporen van Smaragd’, maar sindsdien waren ze voor het publiek niet meer toegankelijk. Dankzij PIED zal de collectie niet alleen uitgebreid beschreven worden, maar ook verrijkt worden met gedetailleerde thesaurustermen, zodat geïnteresseerden de Indische spoorweggeschiedenis eenvoudig online kunnen ontdekken. De collectie wordt eind 2025 gepubliceerd op het platform www.onsland.nlen via de website van het Spoorwegmuseum.

Foto's
Contact
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Het zeldzame en bijzondere affiche uit 1925
 
Socialmedia
OVnieuws
.info
Socialmedia-kanalen
Treinen in Nederland